Mieczysław Najdorf, znany również pod swoim prawdziwym imieniem Mendel Najdorf, to postać o bogatej historii. Urodził się 15 kwietnia 1910 roku w Grodzisku Mazowieckim, a zmarł 4 lipca 1997 roku w Maladze. Po wielu latach spędzonych w Polsce, Najdorf zmienił swoje obywatelstwo na argentyńskie w 1944 roku.
Był nie tylko uzdolnionym szachistą, ale również arcymistrzem oraz olimpijczykiem, który reprezentował Argentyne w międzynarodowych turniejach szachowych. Jego żydowskie pochodzenie stanowiło istotny element jego tożsamości, zarówno jako szachisty, jak i człowieka.
Życiorys
Pierwszymi nauczycielami Mieczysława Najdorfa byli Dawid Przepiórka oraz Ksawery Tartakower. Już w roku 1930 zadebiutował w swoim pierwszym turnieju szachowym, plasując się na VI-VII miejscu w mistrzostwach Warszawy. W kolejnych latach, poprzez udział w licznych zawodach, Najdorf zdobył wiele wyróżnień. Oto niektóre z jego sukcesów:
- 1931 – Warszawa (mistrzostwa miasta) – II miejsce,
- 1934 – Warszawa (mistrzostwa miasta) – I miejsce,
- 1935 – Warszawa (mistrzostwa Polski) – II miejsce, brązowy medal na olimpiadzie szachowej w Warszawie,
- 1936 – mistrzostwa Węgier – I-II miejsce,
- 1937 – Jurata (mistrzostwa Polski) – III miejsce, Rogaška Slatina – I miejsce, brązowy medal na olimpiadzie w Sztokholmie,
- 1939 – srebrny medal na olimpiadzie w Buenos Aires.
VIII olimpiada w Buenos Aires, która miała miejsce w dniach od 21 sierpnia do 19 września 1939 roku, zbiegła się z wybuchem II wojny światowej. Kiedy 1 września uczestnicy zawodów zostali poinformowani o ataku Niemiec na Polskę, Najdorf podjął decyzję o pozostaniu w Argentynie, co okazało się kluczowe, biorąc pod uwagę dramatyczne losy jego żony i trzyletniej córeczki pozostawionych w Polsce. W roku 1944 Nawigor uzyskał argentyńskie obywatelstwo.
„Wojny nie przeżył nikt z mojej rodziny: żona, dziecko, czterech braci, ojciec”
Jego osiągnięcia turniejowe w Argentynie były imponujące:
- 1941 – Buenos Aires – I-II miejsce, Mar del Plata – I-II miejsce,
- 1942 – Mar del Plata – I miejsce,
- 1943 – Mar del Plata – I miejsce,
- 1944 – Mar del Plata – I miejsce,
- 1946 – Praga – I miejsce, Barcelona – I miejsce,
- 1947 – Mar del Plata – I miejsce,
- 1948 – Wenecja – I miejsce, Buenos Aires – I miejsce,
- 1950 – Bled – I miejsce, Amsterdam – I miejsce, srebrny medal na olimpiadzie w Dubrowniku,
- 1952 – Hawana – I-II miejsce, srebrny medal na olimpiadzie w Helsinkach,
- 1954 – srebrny medal na olimpiadzie w Amsterdamie,
- 1956 – Mar del Plata – I-II miejsce,
- 1959 – Mar del Plata – I-II miejsce,
- 1961 – Mar del Plata – I miejsce,
- 1962 – Hawana (memoriał Jose Raula Capablanki) – I miejsce, brązowy medal na olimpiadzie w Warnie,
- 1964 – Buenos Aires – I miejsce,
- 1966 – Buenos Aires – I miejsce,
- 1967 – Mar del Plata – I miejsce,
- 1968 – Buenos Aires – I-II miejsce,
- 1970 – Belgrad (występ w meczu ZSRR – Reszta świata), Buenos Aires – I-III miejsce,
- 1976 – Lone Pine open – dzielone II miejsce, otwarte mistrzostwa RPA – I miejsce,
- 1979 – Buenos Aires – II miejsce.
W okresie powojennym Mieczysław Najdorf znalazł się w czołówce światowego szachowego wyścigu, co potwierdzają jego wyniki na turniejach pretendentów do tytułu mistrza świata: był piąty w 1950 w Budapeszcie oraz szósty w 1953 w Zurychu, co odpowiadało wówczas lokacie w pierwszej dziesiątce światowego rankingu. Reprezentując Argentynę, w olimpijskiej rywalizacji uczestniczył łącznie 11 razy, grając dziesięciokrotnie na I szachownicy. Jako reprezentant polskiej drużyny narodowej zagrał w olimpijadach szachowych w latach 1935 (Warszawa), 1936 (Monachium), 1937 (Sztokholm) oraz 1939 (Buenos Aires). Zdobył łącznie 11 medali: 7 drużynowych oraz 4 indywidualnie, a jego rekord to 222 rozegrane partie, w których uzyskał 145 punktów.
W swojej karierze Mieczysław Najdorf siedmiokrotnie zdobył tytuł indywidualnego mistrza Argentyny (1949, 1950, 1951, 1955, 1960, 1968, 1970). Wyróżniał się również w grach symultanowych, a w 1943 roku w Rosario zagrał symultanę „na ślepo” z 40 przeciwnikami. Z kolei w São Paulo w 1947 roku rozegrał 45 pojedynków „na ślepo”, wygrywając 39, 4 kończąc remisem, a tylko 2 przegrywając, co zajęło mu 19 godzin i 40 minut. Pomimo, że ten rezultat nie został oficjalnie uznany, nadal jest imponujący. Ponadto, w 1950 roku w São Paulo rozegrał 250 partii jednocześnie przez ponad 11 godzin, osiągając wynik +226 -10 =14.
Najdorf miał ogromny wkład w rozwój teorii szachowej, szczególnie w odniesieniu do obrony sycylijskiej oraz królewsko-indyjskiej. Wyróżnione przez niego warianty są powszechnie stosowane przez najsilniejszych szachistów na całym świecie. Jego nazwisko nosi jedna z najpopularniejszych linii obrony sycylijskiej:
- 1.e4 c5
- 2.Sf3 d6
- 3.d4 c:d4
- 4.S:d4 Sf6
- 5.Sc3 a6
W 1996 roku Mieczysław Najdorf został drugim Polakiem, po Dawidzie Przepiórce, który otrzymał tytuł Honorowego Członka Międzynarodowej Federacji Szachowej.
Oprócz osiągnięć szachowych, Najdorf odniósł również sukcesy w branży ubezpieczeniowej, zdobywając uznanie i zamożność w Argentynie. Sam mówił o swojej pasji, podkreślając znaczenie szachów w swoim życiu:
„Szachy to moja pasja. Codziennie przy partii szachowej, zwłaszcza przy blitzach zapominam o wszystkich zmartwieniach dnia codziennego. Czuję się jakbym słuchał muzyki, bo partia szachów to dla mnie jakby symfonia Mozarta. Inspiruje nowe idee, odradza ducha walki.”
W 1930 roku Mieczysław Najdorf rozegrał w Warszawie niezwykle znakomitą partię, która na stałe wpisała się do szachowej historii jako „polska nieśmiertelna partia”:
Glücksberg – M.Najdorf, Warszawa 1929:
1.d4 f5 2.c4 Sf6 3.Sc3 e6 4.Sf3 d5 5.e3 c6 6.Gd3 Gd6 7.0-0 0-0 8.Se2 Sbd7 9.Sg5? G:h2+! 10.Kh1 Sg4 11.f4 He8 12.g3 Hh5 13.Kg2 Gg1! 14.S:g1 Hh2+ 15.Kf3 e5 16.de5 Sd:e5+ 17.fe5 S:e5+ 18.Kf4 Sg6+ 19.Kf3 f4 20.ef4 Gg4+ 21.K:g4 Se5+ 22.fe5 h5 # 0-1
Według retrospektywnego systemu Chessmetrics, Najdorf osiągnął najwyższy poziom w lipcu 1946 oraz lutym 1948, zajmując 2. miejsce na świecie, ustępując jedynie Michaiłowi Botwinnikowi.
Przypisy
- Sprawa „polskiej partii nieśmiertelnej”. [dostęp 19.03.2014 r.]
- Price, B., Historia szachów w 50 ruchach, s. 163.
- FIDE Honorary Members. [dostęp 10.10.2011 r.]
- Lipczuk, R., Arcymistrz Mieczysław (Miguel) Najdorf i jego dwie ojczyzny.
- „Szachista” nr 8/1993, s. 243.
- „Szachista” nr 6/1993, s. 173.
- Olimpbase.
- Miguel Najdorf | Top Chess Players - Chess.com
- Chessmetrics Player Profile: Miguel Najdorf.
- Gawlikowski, S., Olimpiady szachowe 1924 - 1974, wyd. 2. rozszerzone. Warszawa 1978, s. 65 nn.
- 1953 Zurich Candidates Tournament.
- 1950 Budapest Candidates Tournament.
- Zapis (+226 –10 =14) oznacza 226 wygranych partii, 10 przegranych oraz 14 remisów.
Pozostali ludzie w kategorii "Sport i rekreacja":
Władysław Dąbrowski (piłkarz) | Waldemar Tumiński | Marian Woronin | Władysław SoporekOceń: Mieczysław Najdorf