Spis treści
Co to jest zapalenie nagłośni u dorosłych?
Zapalenie nagłośni u dorosłych to poważne schorzenie, które charakteryzuje się zapaleniem błony śluzowej nagłośni, umiejscowionej w górnej części krtani. Zwykle przyczyną tej dolegliwości jest infekcja bakteryjna. Obrzęk samej nagłośni, jak i otaczających ją tkanek, stanowi główne zagrożenie, ponieważ może skutkować niedrożnością dróg oddechowych i w efekcie prowadzić do niewydolności oddechowej. Do typowych objawów zalicza się przede wszystkim nagły i intensywny ból w rejonie krtani. Choć zapalenie nagłośni u dorosłych występuje rzadziej niż u dzieci, to nieleczone stanowi poważne niebezpieczeństwo. Niedrożność dróg oddechowych bezpośrednio zagraża życiu pacjenta, dlatego szybka interwencja medyczna jest kluczowa.
Jakie są przyczyny zapalenia nagłośni u dorosłych?
Zapalenie nagłośni u osób dorosłych wywołują zwykle bakterie, a wśród nich prym wiodą:
- Haemophilus influenzae typu B (Hib),
- paciorkowce (Streptococcus),
- gronkowce (Staphylococcus).
Rzadziej, choć również jako potencjalna przyczyna, w grę wchodzą wirusy, na przykład wirus opryszczki. Niekiedy do zapalenia nagłośni doprowadzają urazy krtani, oparzenia chemiczne lub termiczne, a także obecność ciał obcych w drogach oddechowych. Osoby z osłabioną odpornością, na przykład z chorobą nowotworową, są bardziej narażone na tego typu infekcje. Infekcje wywołane przez bakterie Gram-ujemne również mogą stanowić podłoże dla rozwoju zapalenia nagłośni. Na szczęście, dzięki powszechnym szczepieniom przeciwko Hib, przypadki zapalenia nagłośni spowodowanego przez tę bakterię obserwuje się znacznie rzadziej. To dowodzi skuteczności szczepień!
Jakie objawy towarzyszą zapaleniu nagłośni?
Zapalenie nagłośni objawia się szeregiem dolegliwości. Na pierwszy plan wysuwa się silny ból gardła, który przy każdym przełknięciu staje się niemal nie do zniesienia – to właśnie dysfagia. Do tego dochodzą następujące objawy:
- nadmierna produkcja śliny,
- przytłumiony, ledwo słyszalny głos,
- ból szyi,
- wysoka gorączka,
- problemy z oddychaniem, a konkretnie duszność krtaniowa.
Charakterystycznym objawem jest świst krtaniowy (stridor), przypominający pogwizdywanie, oraz nieprzyjemne uczucie przeszkody w gardle. Nierzadko osoby dotknięte tą chorobą instynktownie przyjmują pozycję trójnogu – pochylają się do przodu i wyciągają szyję, co ułatwia im oddychanie. Można zaobserwować również:
- przyspieszony oddech,
- zaciąganie skóry między żebrami i nad mostkiem (retrakcje), co świadczy o wysiłku włożonym w oddychanie.
W naprawdę poważnych przypadkach pojawia się sinica, czyli zasinienie skóry spowodowane niedotlenieniem organizmu, a także ogólne osłabienie. Co istotne, ból gardła może być tak silny, że maskuje fakt, iż jama ustna i gardło niekoniecznie wyglądają na poważnie zmienione zapalnie.
Jak rozpoznaje się zapalenie nagłośni u dorosłych?
Rozpoznanie zapalenia nagłośni to proces, który łączy w sobie kilka istotnych elementów:
- szczegółowy wywiad z pacjentem,
- dokładne badanie fizykalne,
- uzupełniające badania diagnostyczne.
Kluczową rolę odgrywa rozmowa z lekarzem, podczas której pacjent opisuje swoje dolegliwości. Lekarz koncentruje się na charakterystycznych symptomach, takich jak ostry ból gardła, trudności w przełykaniu (dysfagia), zmiany w barwie głosu, duszność oraz podwyższona temperatura ciała. Równie ważne jest badanie fizykalne. Badanie laryngologiczne z użyciem nasofaryngoskopu umożliwia wizualizację nagłośni i otaczających ją struktur. Obrzęk w obrębie nagłośni stanowi istotną wskazówkę diagnostyczną. Ze względu na potencjalne ryzyko nagłego zamknięcia dróg oddechowych, badanie to przeprowadza się z wyjątkową ostrożnością.
Niezbędne jest również wykluczenie innych przyczyn zgłaszanych dolegliwości, takich jak:
- ropień okołomigdałkowy,
- obecność ciała obcego w drogach oddechowych,
- obrzęk naczynioruchowy,
- inne infekcje i stany zapalne gardła oraz krtani.
Podejrzenie zapalenia nagłośni nasuwa się, gdy silny ból gardła nie współmierny jest do niewielkich zmian zaobserwowanych w jamie ustnej i gardle. Dalsza diagnostyka ma na celu potwierdzenie lub wykluczenie wstępnej diagnozy.
Jakie badania są zastosowane w diagnostyce zapalenia nagłośni?
W procesie diagnozowania zapalenia nagłośni kluczową rolę odgrywa badanie laryngoskopowe, które może być przeprowadzone w sposób pośredni lub bezpośredni. Dzięki niemu lekarz ma możliwość wizualnej oceny nagłośni oraz otaczających ją tkanek, co pozwala na stwierdzenie obecności obrzęku i zaczerwienienia. Często, jako uzupełnienie, wykonywana jest nasofaryngoskopia, czyli endoskopowe badanie nosogardzieli. Dodatkowo, pomocne może okazać się boczne zdjęcie rentgenowskie krtani, na którym widać charakterystyczny „objaw kciuka”, związany z powiększeniem nagłośni.
Aby ustalić przyczynę zapalenia, konieczne jest wykonanie następujących badań:
- posiewów krwi,
- pobranie wymazów z gardła,
- w niektórych przypadkach bezpośrednio z nagłośni.
Co więcej, badanie gazometryczne krwi tętniczej dostarcza informacji o poziomie natlenowania krwi i sprawności wentylacji płuc. Z kolei, morfologia krwi obwodowej może wskazywać na leukocytozę oraz podwyższone wartości OB i CRP, które są wskaźnikami stanu zapalnego w organizmie. W przypadku podejrzenia ostrego zapalenia nagłośni u dorosłych pacjentów, zaleca się przeprowadzenie badania nasofaryngoskopowego, ponieważ jest ono niezwykle pomocne w postawieniu trafnej diagnozy.
Jakie są różnice między ostrym a przewlekłym zapaleniem nagłośni?
Zarówno ostre, jak i przewlekłe zapalenie nagłośni wpływają na organizm, ale różnią się dynamiką rozwoju i intensywnością symptomów. Postać ostra rozwija się błyskawicznie, a objawy eskalują w zastraszającym tempie. Charakteryzuje ją:
- silny ból gardła,
- dotkliwa duszność,
- wysoka temperatura,
- nadmierne wydzielanie śliny.
Gwałtowny obrzęk stwarza poważne niebezpieczeństwo niedrożności dróg oddechowych, co bezpośrednio zagraża życiu pacjenta. Z kolei przewlekłe zapalenie nagłośni postępuje znacznie wolniej. Chociaż symptomy są zbliżone do tych obserwowanych w formie ostrej, ich nasilenie jest mniejsze. Osoby dotknięte tą dolegliwością często zmagają się z:
- chrypką,
- odczuwają dyskomfort lub drapanie w gardle.
Problematyczne może być również połykanie. Ból gardła występuje sporadycznie i nie jest bardzo intensywny. Ta postać zapalenia nagłośni jest zwykle konsekwencją długotrwałych infekcji lub podrażnień, a częstą przyczyną jest refluks żołądkowo-przełykowy, który drażni nagłośnię.
Jakie są skutki zapalenia nagłośni dla układu oddechowego?
Ostre zapalenie nagłośni stanowi poważne zagrożenie dla układu oddechowego, powodując obrzęk nagłośni oraz okolicznych tkanek. W rezultacie zwężają się drogi oddechowe, co znacznie utrudnia przepływ powietrza do płuc. Pacjent doświadcza wówczas duszności i charakterystycznego świstu krtaniowego (stridor), a także może rozwinąć się hipoksja, czyli niedotlenienie tkanek. W wyjątkowo ciężkich przypadkach może dojść nawet do całkowitej blokady dróg oddechowych, prowadzącej do niewydolności oddechowej. W takiej sytuacji niezbędna jest natychmiastowa interwencja medyczna. Lekarze mogą wówczas przeprowadzić:
- intubację dotchawiczą,
- tracheotomię,
- konikotomię.
Celem tych zabiegów jest udrożnienie dróg oddechowych, umożliwiając choremu ponowne, swobodne oddychanie.
Jakie są metody leczenia zapalenia nagłośni u dorosłych?
Sposób leczenia zapalenia nagłośni zależy przede wszystkim od stopnia zaawansowania choroby i nasilenia objawów. Kluczowe jest zapewnienie pacjentowi swobodnego oddychania. W sytuacjach, gdy istnieje realne zagrożenie niedrożności dróg oddechowych, interwencja może wymagać:
- intubacji,
- tracheotomii,
- konikotomii.
Podstawowym elementem terapii jest zastosowanie antybiotyków. Zazwyczaj podaje się je dożylnie, wybierając preparaty o szerokim spektrum działania, obejmującym różne bakterie. Często stosuje się cefalosporyny III generacji, takie jak ceftriakson, lub kombinację ampicyliny z sulbaktamem i metronidazolem. Dodatkowo, pacjent otrzymuje tlen, leki uśmierzające ból oraz obniżające gorączkę. W niektórych przypadkach lekarz może zdecydować o włączeniu steroidów, które pomagają zredukować obrzęk.
W łagodniejszych przypadkach, gdy drogi oddechowe nie są bezpośrednio zagrożone, lekarz może podjąć decyzję o leczeniu ambulatoryjnym w domu. W takim scenariuszu stosuje się:
- doustne glikokortykosteroidy, na przykład deksametazon,
- inhalacje z budezonidu,
- nebulizacje z adrenaliny.
Niezwykle istotne jest również, aby pacjent przyjmował duże ilości płynów i wdychał chłodne, nawilżone powietrze.
Jakie leki stosuje się w leczeniu zapalenia nagłośni?
W terapii zapalenia nagłośni priorytetem jest natychmiastowe włączenie antybiotyków. Zazwyczaj podaje się je dożylnie i charakteryzują się szerokim spektrum działania, co oznacza, że zwalczają wiele rodzajów bakterii. Dokładny wybór antybiotyku zależy od tego, jakie bakterie są odpowiedzialne za wywołanie infekcji nagłośni. Istotne jest również uwzględnienie lokalnej sytuacji epidemiologicznej i występowania oporności bakterii na poszczególne antybiotyki. Do częstych wyborów należą:
- cefalosporyny III generacji, takie jak ceftriakson lub cefotaksym,
- penicyliny z inhibitorami beta-laktamaz, na przykład ampicylina z sulbaktamem, które są odporne na działanie enzymów bakteryjnych rozkładających penicyliny,
- metronidazol, który może okazać się skuteczny w przypadku podejrzenia infekcji bakteriami beztlenowymi.
Poza antybiotykami, standardem jest podawanie glikokortykosteroidów, a konkretnie deksametazonu, który pomaga zredukować obrzęk i złagodzić proces zapalny w obrębie nagłośni. Uzupełniająco, w razie potrzeby, można sięgnąć po środki przeciwbólowe i obniżające gorączkę, aby poprawić komfort pacjenta. Najważniejsze jest, by z antybiotykoterapią ruszyć jak najszybciej, ponieważ czas odgrywa tu decydującą rolę w powodzeniu leczenia.
Jakie są wskazania do hospitalizacji przy zapaleniu nagłośni?
W przypadku zapalenia nagłośni, pobyt w szpitalu staje się niezbędny, gdy pojawia się realne zagrożenie niedrożnością dróg oddechowych. Objawy takie jak:
- duszność, utrudniająca swobodne oddychanie,
- świst krtaniowy,
- problemy z połykaniem,
- nadmierne wydzielanie śliny,
- wysoka gorączka,
- zmiana barwy głosu na przytłumioną,
- obrzęk nagłośni, widoczny podczas badania laryngoskopowego
stanowią poważny sygnał ostrzegawczy, wymagający niezwłocznej interwencji medycznej w warunkach szpitalnych. Istotnym czynnikiem decydującym o konieczności leczenia szpitalnego jest również ogólny stan pacjenta – jeśli jest ciężki lub nie ulega poprawie pomimo wcześniejszego leczenia w domu, hospitalizacja jest nieunikniona. Optymalnym miejscem dla osób z zapaleniem nagłośni jest Oddział Intensywnej Terapii (OIT) lub oddział otolaryngologiczny, zapewniający stały monitoring stanu zdrowia pacjenta i błyskawiczną reakcję w przypadku jego pogorszenia się. Dostęp do anestezjologa i chirurga jest niezwykle ważny na tego typu oddziałach, umożliwiając natychmiastową interwencję w razie potrzeby.
Jakie mogą być powikłania związane z zapaleniem nagłośni?
Zapalenie nagłośni to poważna choroba, która może prowadzić do szeregu groźnych powikłań. Przede wszystkim, zwężenie dróg oddechowych, będące jednym z jej objawów, może skutkować niewydolnością oddechową. Dodatkowo, osoby dotknięte tą infekcją są bardziej narażone na:
- zapalenie płuc,
- zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych,
- sepsę,
- ropień nagłośni,
- uszkodzenia krtani.
Najbardziej tragiczna, choć na szczęście rzadka konsekwencja, to zgon. Z tego powodu niezwłoczne rozpoznanie i podjęcie leczenia zapalenia nagłośni ma kluczowe znaczenie dla uniknięcia tych poważnych następstw.
Jak można zapobiegać zapaleniu nagłośni u dorosłych?
Zapobieganie zapaleniu nagłośni u osób dorosłych to kluczowa sprawa, a jego fundamentem jest kilka nieskomplikowanych zasad. Przede wszystkim chodzi o minimalizowanie ryzyka infekcji, które często są bezpośrednią przyczyną tego schorzenia. Ważną rolę odgrywają:
- szczepienia ochronne.
- należy unikać bliskiego kontaktu z osobami chorymi, zwłaszcza z infekcjami dróg oddechowych, takimi jak grypa czy przeziębienie, ponieważ łatwo się nimi zarazić.
- nie zapominajmy o częstym myciu rąk, szczególnie po powrocie z miejsc publicznych – to prosta, ale niezwykle skuteczna metoda profilaktyki.
Przykładowo, szczepiąc dzieci przeciwko Haemophilus influenzae typu B (Hib), przyczyniamy się do zmniejszenia występowania przypadków zapalenia nagłośni wśród dorosłych. Jeśli zauważysz u siebie objawy infekcji, takie jak ból gardła, kaszel lub katar, nie zwlekaj z wizytą u lekarza. Wczesne rozpoznanie i szybka interwencja medyczna mogą zapobiec poważnym konsekwencjom, w tym rozwojowi zapalenia nagłośni i jego groźnym powikłaniom. Pamiętaj, że szybka reakcja jest kluczowa dla Twojego zdrowia.