Stanisław Żelazowski, urodzony 30 września 1889 roku w Grodzisku Mazowieckim, to postać o znaczącej roli w historii Polski. Zmarł w przybliżonym czasie 31 sierpnia 1944 roku w Warszawie.
Był on nie tylko księdzem katolickim, ale również kapelanem Armii Krajowej, co podkreśla jego zaangażowanie w działania patriotyczne oraz duchowe w trudnych czasach II wojny światowej. Jego życie i praca odzwierciedlają ducha poświęcenia oraz oddania ojczyźnie.
Życiorys
Stanisław Żelazowski przyszedł na świat 30 września 1889 roku w Grodzisku Mazowieckim. Był synem Juliana i Agnieszki z Gawińskich. Po ukończeniu Seminarium Metropolitalnego w Warszawie w 1914 roku, otrzymał święcenia kapłańskie. Jego edukacja nie zakończyła się na tym etapie, ponieważ natychmiast po tym podjął studia na Cesarskiej Rzymskokatolickiej Akademii Duchownej w Petersburgu, które ukończył w 1917 roku.
W tym samym roku, w którym zakończył studia, Żelazowski współorganizował Związek Wojskowych Polaków w Turkmenistanie, a po powrocie do Warszawy zajął się edukacją młodzieży. W latach 1919-1929 wykładał Nowy Testament w Seminarium Metropolitalnym oraz pełnił funkcję prefekta. W 1929 roku kardynał Aleksander Kakowski powierzył mu probostwo parafii św. Antoniego w Warszawie. Równocześnie Żelazowski miał za zadanie zorganizowanie nowej parafii na warszawskim Powiślu.
W 1933 roku nabył działkę pod budowę Kościoła św. Teresy od Dzieciątka Jezus, który został ukończony w 1938 roku pod jego przewodnictwem. Dzięki jego wysiłkom, stał się pierwszym proboszczem nowo powstającej parafii. Oprócz prowadzonych prac duszpasterskich, Żelazowski angażował się także w działalność charytatywną: organizował ochronki dla dzieci, świetlice, a także programy dożywiania dzieci i osób bezrobotnych. Od 1930 roku przewodniczył Archidiecezjalnej Komisji dla Spraw Organistowskich i pracował w zarządzie Związku Kaniowczyków i Żeligowczyków.
W okresie okupacji niemieckiej kapelan Żelazowski służył Armii Krajowej. Po wybuchu powstania warszawskiego znalazł się na ulicy Senatorskiej, gdzie przebywał u księdza Stanisława Trzeciaka. 9 sierpnia 1944 roku został w grupie przez Niemców wyprowadzony. W trakcie tej akcji, podczas strzelaniny między Niemcami a powstańcami, stracił prawą dłoń. Następnie trafił do szpitala polowego w kościele przy ul. Zakroczymskiej. Dnia 31 sierpnia 1944 roku szpital przy ul. Zakroczymskiej został ewakuowany, co mogło doprowadzić do jego śmierci (istnieje również mniej prawdopodobna wersja, według której zginął w gruzach kościoła na Powiślu). Obecnie miejsce jego pochówku pozostaje nieznane.
Przypisy
- Do Wiernych parafii św. Teresy od Dzieciątka Jezus [online], polona.pl [dostęp 08.12.2021 r.]
- a b Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest? Uzupełnienia i sprostowania. Warszawa: 1939 r., s. 366. [dostęp 08.12.2021 r.]
- a b Anzelm J. Sztelnke, Ks. Stanisław Żelazowski (1889–1944), [w:] Przegląd Katolicki, nr 50/1989 r., s. 7.
- M.P. z 1933 r. nr 212, poz. 238 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
Oceń: Stanisław Żelazowski