Stefan Majchrowski, znany również pod pseudonimami literackimi „Stefan Kos” oraz „Tomasz Grabiec”, to postać wybitna w polskiej literaturze. Przyszedł na świat 13 marca 1908 roku w Grodzisku Mazowieckim, gdzie rozpoczęła się jego wyjątkowa droga życiowa.
Autor odznaczał się nie tylko talentem pisarskim, ale również służbą wojskową jako rotmistrz w Wojsku Polskim II Rzeczypospolitej. Jego życie zakończyło się 22 lutego 1988 roku w Warszawie, gdzie pozostał w pamięci jako wpływowy twórca literacki.
Życiorys
Stefan Majchrowski rozpoczął swoją edukację w warszawskim Gimnazjum Rontalera, a następnie kontynuował naukę w Korpusie Kadetów Nr 1 we Lwowie, gdzie uzyskał świadectwo dojrzałości. W 1927 roku przyjął powołanie do Oficerskiej Szkoły Kawalerii w Grudziądzu jako podchorąży. 15 sierpnia 1929 roku, dzięki decyzji Prezydenta RP, został mianowany podporucznikiem z dniem 15 sierpnia 1929 roku oraz 33. lokatą w korpusie oficerów kawalerii. Minister Spraw Wojskowych włączył go do 7 pułku Ułanów Lubelskich, stacjonującego w Mińsku Mazowieckim.
W dniu 17 grudnia 1931 roku Stefan Majchrowski został awansowany na porucznika, otrzymując starszeństwo z dnia 1 stycznia 1932 roku oraz 37. lokatę w korpusie oficerów kawalerii. W latach 1938-1939 wziął udział w XIX Kursie Wyższej Szkoły Wojennej w Warszawie. Na stanowisko rotmistrza został mianowany ze starszeństwem z 19 marca 1939 roku i 35. lokatą w korpusie oficerów kawalerii. W tym samym miesiącu zadebiutował w mediach.
W trakcie wrześniowej kampanii 1939 roku pełnił funkcję oficera informacyjnego w sztabie Podlaskiej Brygady Kawalerii, biorąc czynny udział w bitwie pod Kockiem. Po przebiegu walki został wzięty do niewoli przez Niemców, które to wydarzenie wciągnęło go do Oflagu VII A w Murnau, w Bawarii. Tam zaangażował się w działalność samokształceniową oraz artystyczną, tłumacząc m.in. sztukę G.B. Shawa dla obozowego teatru. Owocem tych doświadczeń była jego książka, pt. Za drutami Murnau, w której opisał życie obozowe.
Po wyzwoleniu obozu przez wojska amerykańskie w 1945 roku, kontynuował swoją służbę w 2 Korpusie Polskim. W tym czasie poszerzał swoje techniczne umiejętności wojskowe, przebywając w Maceracie we Włoszech. Również prowadził działalność wydawniczą w ramach wydawnictwa Rodło. W 1946 roku pod pseudonimem „Stefan Kos” wydał książkę Polska Droga we Włoszech, a nieco później, razem z 2 Korpusem, przeniósł się do Szkocji.
Po powrocie do ojczyzny w 1947 roku, objął stanowisko tłumacza w agencji wydawniczej API, specjalizując się w języku angielskim, francuskim i niemieckim. Podejmował także współpracę z „Tygodnikiem Powszechnym”, publikując artykuły dotyczące Gilberta K. Chestertona, G.B. Shawa oraz Thomasa More’a. Niestety, jego kariera w API zakończyła się, gdy otrzymał tzw. „wilczy bilet”, co wiązało się z inwigilacją przez Urząd Bezpieczeństwa.
W końcu lat 40. XX wieku zajął się tworzeniem słuchowisk oraz audycji dla Polskiego Radia, które były skierowane głównie do dzieci i młodzieży. Ponadto, pisał artykuły na temat starej Warszawy do tygodnika „Stolica”. Po okresie „odwilży” w 1956 roku rozpoczął regularną pracę jako autor książek, które zaczęły się ukazywać od 1957 roku. W tym czasie dołączył do Związku Literatów Polskich oraz Związku Autorów i Kompozytorów ZAiKS. Należy zaznaczyć, że nigdy nie przystąpił do żadnej partii politycznej.
Na końcu swojego życia spoczął na cmentarzu Powązkowskim (kwatera 327-6-15).
Ordery i odznaczenia
Stefan Majchrowski został odznaczony wieloma medalami oraz orderami, co podkreśla jego wkład w życie społeczne i polityczne Polski.
Wśród wyróżnień, które otrzymał, znajdziemy:
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski – przyznany pośmiertnie w 2009 roku „za wybitne zasługi dla niepodległości Rzeczypospolitej Polskiej, za działalność na rzecz przemian demokratycznych w Polsce oraz działalność kombatancką i społeczną, za osiągnięcia w podejmowanej z pożytkiem dla kraju pracy zawodowej i działalności społecznej” przez prezydenta Lecha Kaczyńskiego,
- Srebrny Krzyż Zasługi.
Wybrana twórczość
Stefan Majchrowski, znany z bogatego dorobku literackiego, ma na swoim koncie wiele opowieści biograficznych. Jego twórczość obejmuje między innymi:
- 1961 Pan Sienkiewicz,
- 1965 Pan Fredro,
- 1973 Opowieść o Józefie Wybickim,
- 1975 Sienkiewicz. Opowieść biograficzna,
- 1977 Dickens. Opowieść biograficzna,
- 1982 O Julianie Niemcewiczu. Opowieść biograficzna.
Inna interesująca część jego twórczości to książki dla dzieci i młodzieży, w tym:
- 1957 Spadkobiercy Pana Ziółko,
- 1959 Knot, Pocieszko i Spółka,
- 1961 Tajemnice wyspy Aotea,
- 1970 Córka Księżyca.
W dziedzinie powieści współczesnych wyróżnia się:
- 1965 Przystanek za miastem,
- 1992 Współcześni czarownicy (wyd. pośmiertnie).
Natomiast powieści historyczne Majchrowskiego prezentują różnorodne tematy:
- 1961 Kopia i warkocze,
- 1968 Jezioro Czarownic. Saga o Wenedach,
- 1969 Taniec nad Jeziorem. Saga o Wenedach,
- 1972 Narzeczona z Saragossy,
- 1974 Upiór spod Płocka,
- 1975 Karczma na Moczydle,
- 1980 Awantury Pana na Jarczewie.
Również opowieści historyczne stanowią ważną część jego kariery:
- 1970 Za drutami Murnau,
- 1972 Rodzina Hauke,
- 1984 Niezwykłe postacie z czasów Powstania Listopadowego.
W jego dorobku znajduje się także interesująca pozycja związana z Varsavianą:
- 1960 W Warszawie, Sewerciu, życie wre, kipi…
Majchrowski realizował również inne projekty:
- Słuchowiska i audycje radiowe (ok. 90),
- Podróż za granicę – komedia (prapremiera telewizyjna 1971).
Przypisy
- Cmentarz Stare Powązki: EMILIA JACHOWICZ, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 19.12.2019 r.]
- Odznaczenia za zasługi dla Rzeczypospolitej. prezydent.pl, 27.11.2009 r. [dostęp 29.11.2009 r.]
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 12 z 18.12.1931 r., s. 404.
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 14 z 15.08.1929 r., s. 277.
- Rybka i Stepan 2003, s. 487.
- Przemysław Dymek, Samodzielna..., s. 166. Ludwik Głowacki, Działania wojenne..., s. 386.
Pozostali ludzie w kategorii "Kultura i sztuka":
Hanna Malewska | Lech Borski | Helena Cygańska-Walicka | Zofia Siemaszko | Tadeusz Baird | Ewa Partum | Leoncjusz Ciuciura | Konrad Frejdlich | Kuba JurzykOceń: Stefan Majchrowski