Zbigniew Pełczyński to postać, która wniosła znaczący wkład do dziedziny myśli filozoficznej. Urodził się 29 grudnia 1925 roku w Grodzisku Mazowieckim, gdzie jego pasja do nauki zaczęła się rozwijać.
W ciągu swojego życia był nie tylko polskim, ale także brytyjskim filozofem, który miał ogromny wpływ na badania z zakresu filozofii politycznej. Jako profesor filozofii politycznej w Oxford University, Pełczyński wpłynął na kształtowanie się myśli akademickiej w tej dziedzinie.
Jego prace oraz osiągnięcia naukowe pozostawiły trwały ślad, a jego odejście 22 czerwca 2021 roku w Oksfordzie zakończyło pewien rozdział w historii filozofii.
Życiorys
W trakcie II wojny światowej Zbigniew Pełczyński był zaangażowany w działalność Armii Krajowej, przyjmując pseudonim Jagiełło. Odznaczył się podczas powstania warszawskiego, a po zakończeniu konfliktu zbrojnego osiedlił się w Wielkiej Brytanii, gdzie uzyskał tamtejsze obywatelstwo. Został również uhonorowany tytułem honorowego obywatela Grodziska Mazowieckiego.
Studia
Pełczyński rozpoczął swoje studia na Uniwersytecie St Andrews w Szkocji, gdzie zgłębiał ekonomię oraz nauki polityczne. Następnie kontynuował kształcenie na Uniwersytecie Oksfordzkim, koncentrując się na filozofii politycznej i politologii. W 1956 roku uzyskał doktorat w zakresie filozofii politycznej Georga Hegla.
Praca naukowa
W 1953 roku rozpoczął pracę jako wykładowca na Uniwersytecie Oksfordzkim, gdzie jego wykłady obejmowały szeroki zakres tematów związanych z filozofią polityczną, systemami politycznymi, historią myśli społecznej oraz przemianami politycznymi w Europie Środkowo-Wschodniej. W gronie jego studentów byli przedstawiciele różnych poziomów władzy, w tym Radosław Sikorski, minister spraw zagranicznych, premier Węgier Viktor Orbán, a nawet Bill Clinton, prezydent USA, który był pod opieką naukową Pełczyńskiego. Pod jego kierunkiem napisał esej poruszający wyzwania związane z Związkiem Radzieckim.
Poza dydaktyką, Pełczyński był zaangażowany w organizację stypendiów dla naukowców oraz studentów z Europy Środkowej i Wschodniej. Dzięki programowi Oxford Colleges Hospitality Scheme od roku akademickiego 1982/1983, 140 Polaków miało okazję korzystać z gościny oksfordzkich college’ów. Łącznie w ciągu 15 lat na Uniwersytet Oksfordzki wyjechało około 1300 osób z tego regionu. Pełczyński miał również status członka honorowego Collegium Invisibile.
Działalność publiczna
Pełczyński był również aktywny w życiu politycznym. W latach 90. pełnił funkcję doradcy Komisji Konstytucyjnej Sejmu RP oraz członka Rady Premiera ds. kształcenia urzędników państwowych, a także działał jako konsultant EWG i OECD, zajmując się reformą administracji publicznej. Aż do samej śmierci, jego zaangażowanie w sprawy publiczne pozostawało widoczne w Polsce i Wielkiej Brytanii.
Pełczyński zajmował wiele ról społecznych; był przewodniczącym Stefan Batory Trust w Oksfordzie, organizacji promującej edukację i kulturę polską, oraz członkiem Rady Powierniczej Polonia Aid Foundation Trust, mającej swoją siedzibę w Londynie. W 1988, działając w imieniu George’a Sorosa, założył w Polsce Fundację im. Stefana Batorego, a także był członkiem jej Rady.
W 1994 roku założył Szkołę dla Młodych Liderów Społecznych i Politycznych, obecnie znaną jako Fundacja Szkoła Liderów, którą kierował do końca swojego życia. Jak podkreślał, „Potencjalni liderzy są wszędzie, a my potrafimy ich odnaleźć i wesprzeć. Potrafimy jeszcze więcej: pomagamy uwierzyć, że można wszystko zmienić na lepsze, wystarczy tylko chcieć”.
Pełczyński pełnił również funkcję wiceprezesa Instytutu Studiów Polsko-Żydowskich (The Institute for Polish-Jewish Studies), który został założony w 1984 roku. Instytut działa na rzecz zachowania historii Żydów polskich na arenie międzynarodowej, publikując wyniki badań oraz poszukując uwagi dla najważniejszych aspektów dziedzictwa polskiej społeczności żydowskiej. Instytut jest afiliowany przy Oxford Centre for Hebrew and Jewish Studies.
Odznaczenia
W uznaniu za znaczące osiągnięcia, Zbigniew Pełczyński został odznaczony wieloma zaszczytnymi nagrodami:
- Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (2014),
- Oficer Orderu Imperium Brytyjskiego (OBE),
- W 1993 roku Uniwersytet Wrocławski nadał mu tytuł doktora honoris causa.
Publikacje
W dorobku Zbigniewa Pełczyńskiego znajdują się istotne publikacje, które przyczyniają się do rozwoju myśli filozoficznej i politycznej. Jedną z kluczowych jego prac jest „Wolność, państwo, społeczeństwo. Hegel a problemy współczesnej filozofii politycznej”, wydana przez Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego w 1998 roku, która bada związki między klasyczną myślą Hegla a współczesnymi dylematami politycznymi.
Kolejną ważną publikacją jest „Polska droga od komunizmu. Refleksje nad historią i polityką 1956–2006”, wydana przez Wydawnictwo Naukowe Scholar w 2007 roku, gdzie autor refleksyjnie analizuje przeobrażenia polityczne w Polsce na przestrzeni pięćdziesięciu lat, ukazując ich wpływ na współczesną tożsamość narodową.
Przypisy
- Nie żyje filozof Zbigniew Pełczyński. Wykładał na Uniwersytecie w Oksfordzie. [dostęp 26.06.2021 r.]
- Raport 2007/2008 Collegium Invisible [dostęp 02.04.2018 r.]
- Samorząd miejski – Grodzisk Mazowiecki [online] [dostęp 08.09.2019 r.]
- 59 odznaczonych za zasługi dla wolności. prezydent.pl, 05.06.2014 r. [dostęp 05.06.2014 r.]
- Szkoła Liderów – Zbigniew Pełczyński [dostęp 11.10.2011 r.]
- Marek Cetwiński: Historia Wrocławia w datach. Romuald Gelles (red.) i inni. Wrocław: TMW Wratislawia, 1996, s. 196.
Pozostali ludzie w kategorii "Nauka i edukacja":
Andrzej Radecki | Jarosław Deminet | Marek Grad | Adam Kujawski (fizyk) | Wiesław Śliżewski | Bohdan KarczewskiOceń: Zbigniew Pełczyński